O Ματθαίος Γιωσαφάτ, απ’ όσο τουλάχιστον γνωρίζω, είναι ο μόνος ειδικός που τόλμησε εντός ελληνικών τειχών να θίξει θέματα πολύ λεπτά και που καταλέγονται στα κατ’ επείγοντα της καθημερινότητας. Όχι βέβαια ότι θα μπορούσαν να το κάνουν και πολλοί, δεδομένου ότι ψυχίατροι, ψυχαναλυτές –ψυχοθεραπευτές είναι ε λ ά χ ι σ τ ο ι στην Ελλάδα. Σεξ, σχέσεις, γάμος, σχέσεις με το παιδί κλπ. Όλα στο «τραπέζι» και στο τελευταίο του βιβλίο από τις εκδόσεις «Αρμός» «Μεγαλώνοντας μέσα στην ελληνική οικογένεια». Το θέμα είναι ποιος είναι έτοιμος να ακούσει και να παραδεχτεί αλήθειες που πάνω τους στηρίχτηκε και ακόμα στηρίζεται με λαθεμένο τρόπο ολόκληρος ο κοινωνικός ιστός. Πώς είπατε; Διαφωνείτε; Μα είμαστε τελικά - εραστές, φίλοι, σύντροφοι, γονείς, επαγγελματίες - ό,τι μας έδωσε η μάνα μας στα πρώτα χρόνια της ζωής μας.
Είναι απαραίτητη τελικά η ψυχανάλυση;
Είναι αδύνατο να κάνουν όλοι οι άνθρωποι ψυχανάλυση. Σε κάθε οικογένεια υπάρχουν στερήσεις απογοητεύσεις κλπ όπου μας επηρεάζουν σε όλη τη διάρκεια της ζωής μας. Προτείνω, λοιπόν, με την έννοια της σχολικής εκπαίδευσης να αφεθούν στην άκρη τα άχρηστα πράγματα και να γίνονται μαθήματα από τους παιδικούς σταθμούς, μαθήματα ζωής δηλαδή εισαγωγής στη ζωή πώς είναι ο εσωτερικός μας κόσμος, η σχέση μας πώς θα επιλέξουμε ένα σύντροφό, ένα επάγγελμα και πώς θα γίνουμε στη ζωή μας πιο ευχαριστημένοι, ώστε να βρούμε ένα νόημα. Σήμερα το 30% των ανθρώπων χρήζουν ψυχοθεραπείας, λόγω προβλημάτων που ξεκινούν από την παιδική ηλικία και δυσκολεύουν την ενήλικη ζωή. Πέρα από την «προίκα» που έχουμε όταν γεννιόμαστε, επηρεαζόμαστε κυρίως από τις εμπειρίες των πέντε πρώτων χρόνων και ειδικά του 1ου χρόνου.
Είναι αδύνατο να κάνουν όλοι οι άνθρωποι ψυχανάλυση. Σε κάθε οικογένεια υπάρχουν στερήσεις απογοητεύσεις κλπ όπου μας επηρεάζουν σε όλη τη διάρκεια της ζωής μας. Προτείνω, λοιπόν, με την έννοια της σχολικής εκπαίδευσης να αφεθούν στην άκρη τα άχρηστα πράγματα και να γίνονται μαθήματα από τους παιδικούς σταθμούς, μαθήματα ζωής δηλαδή εισαγωγής στη ζωή πώς είναι ο εσωτερικός μας κόσμος, η σχέση μας πώς θα επιλέξουμε ένα σύντροφό, ένα επάγγελμα και πώς θα γίνουμε στη ζωή μας πιο ευχαριστημένοι, ώστε να βρούμε ένα νόημα. Σήμερα το 30% των ανθρώπων χρήζουν ψυχοθεραπείας, λόγω προβλημάτων που ξεκινούν από την παιδική ηλικία και δυσκολεύουν την ενήλικη ζωή. Πέρα από την «προίκα» που έχουμε όταν γεννιόμαστε, επηρεαζόμαστε κυρίως από τις εμπειρίες των πέντε πρώτων χρόνων και ειδικά του 1ου χρόνου.
Γάμος: πόσο δύσκολη υπόθεση είναι;
Ο καλός γάμος είναι η ευτυχέστερη και η πιο υγιεινή σχέση, που έχουμε στη ζωή μας. Οι άνθρωποι ζουν περισσότερο, δεν αρρωσταίνουν κλπ. Επειδή όμως η παιδική ηλικία είναι δύσκολη, συνήθως δεν έχουμε καλούς γάμους.
Ο καλός γάμος είναι η ευτυχέστερη και η πιο υγιεινή σχέση, που έχουμε στη ζωή μας. Οι άνθρωποι ζουν περισσότερο, δεν αρρωσταίνουν κλπ. Επειδή όμως η παιδική ηλικία είναι δύσκολη, συνήθως δεν έχουμε καλούς γάμους.
Για να διατηρηθεί ένας δύσκολος γάμος θα πρέπει να υπάρχει η τριγωνοποίηση, που σημαίνει είτε τρίτο πρόσωπο, που δεν είναι απαραίτητο να υπάρχει ερωτική-σεξουαλική σχέση, είτε κάποια δραστηριότητα-ευεργεσίες κλπ, είτε η ενασχόληση με τη δουλειά. Παλιότερα η τριγωνοποίηση γινόταν μέσω της εκτεταμένης οικογένειας. Το επικίνδυνο είναι η μητέρα να τριγωνοποιήσει τη κακή σχέση γάμου της μέσα από τα παιδιά. Οι μητέρες που κοιμούνται με τα παιδιά τους, κάνουν πολύ κακό στα παιδιά τους και δυστυχώς αυτό συμβαίνει συχνά στην Ελλάδα.
Διαφορετικά είτε οδηγούνται σε διαζύγιο, είτε υπάρχουν συνεχείς καυγάδες. Πάντως σε ένα διαζύγιο, αν δεν γίνει η θεραπεία διαζυγίου, η τάση είναι να επαναλάβουν τα άτομα τα ίδια λάθη. Η θεραπεία είναι κάτι που ενδείκνυται αρκεί κάποιος να βρεις έναν καλό θεραπευτή. Διαφορετικά η ψυχοθεραπεία δεν έχει νόημα… […] Είναι ελάχιστοι οι θεραπευτές στην Ελλάδα.
Διαφορετικά είτε οδηγούνται σε διαζύγιο, είτε υπάρχουν συνεχείς καυγάδες. Πάντως σε ένα διαζύγιο, αν δεν γίνει η θεραπεία διαζυγίου, η τάση είναι να επαναλάβουν τα άτομα τα ίδια λάθη. Η θεραπεία είναι κάτι που ενδείκνυται αρκεί κάποιος να βρεις έναν καλό θεραπευτή. Διαφορετικά η ψυχοθεραπεία δεν έχει νόημα… […] Είναι ελάχιστοι οι θεραπευτές στην Ελλάδα.
Στην περίπτωση που είναι ειλημμένη απόφαση το διαζύγιο, υπάρχει για το παιδί ηλικιακά συγκριτικό πλεονέκτημα;
Απόλυτο δεν υπάρχει. Εξαρτάται από τις σχέσεις των γονιών. Χοντρικά οι ηλικίες από 6-10 με 12 γιατί το παιδί έχει τις παρέες του, τα έντονα έχουν καταλαγιάσει μέσα του και μετά τα 17 χρόνια, είναι οι πιο ‘‘καλές’’ ηλικίες. Όχι στην εφηβεία που αναβιώνουν τα προβλήματα της παιδικής ηλικίας. Στην Ελλάδα συχνά τα διαζύγια είναι κάπως αιματηρά και στρέφονται ο ένας κατά του άλλου. Είναι απαραίτητο να υπάρχει η θεραπεία του διαζυγίου τότε, ώστε να καταλάβουν για ποιο λόγο χωρίζουν. Ακόμα και στις περιπτώσεις που παντρεύονται το άτομο που στάθηκε αφορμή για να χωρίσουν, χωρίς να έχουν κάνει ψυχοθεραπεία, θα ξαναέχουν τα ίδια προβλήματα. Εδώ η ψυχοθεραπεία βοηθά ώστε να κάνουμε καλύτερη επιλογή. Η επιλογή συντρόφου καθορίζει το γάμο και την πορεία των παιδιών αυτά θα αναφερθούν στο επόμενο βιβλίο μου.
Απόλυτο δεν υπάρχει. Εξαρτάται από τις σχέσεις των γονιών. Χοντρικά οι ηλικίες από 6-10 με 12 γιατί το παιδί έχει τις παρέες του, τα έντονα έχουν καταλαγιάσει μέσα του και μετά τα 17 χρόνια, είναι οι πιο ‘‘καλές’’ ηλικίες. Όχι στην εφηβεία που αναβιώνουν τα προβλήματα της παιδικής ηλικίας. Στην Ελλάδα συχνά τα διαζύγια είναι κάπως αιματηρά και στρέφονται ο ένας κατά του άλλου. Είναι απαραίτητο να υπάρχει η θεραπεία του διαζυγίου τότε, ώστε να καταλάβουν για ποιο λόγο χωρίζουν. Ακόμα και στις περιπτώσεις που παντρεύονται το άτομο που στάθηκε αφορμή για να χωρίσουν, χωρίς να έχουν κάνει ψυχοθεραπεία, θα ξαναέχουν τα ίδια προβλήματα. Εδώ η ψυχοθεραπεία βοηθά ώστε να κάνουμε καλύτερη επιλογή. Η επιλογή συντρόφου καθορίζει το γάμο και την πορεία των παιδιών αυτά θα αναφερθούν στο επόμενο βιβλίο μου.
Το δυνατό σημείο στο ζευγάρι: η επικοινωνία ή το σεξ;
Μόνο το σεξ σκέτο δεν στηρίζει κανένα ζευγάρι.. Γι αυτό και οι σχέσεις που στηρίζονται μόνο στο σεξ, εναλλάσσονται συνέχεια, πράγμα που συμβαίνει σήμερα και κυρίως στα νέα παιδιά που έχουν δυσκολίες. Μια 14χρόνη που έχει ήδη 20 εραστές ουσιαστικά έχει καταστραφεί, γιατί δεν μπορεί να κάνει μια σχέση.
Οι άνδρες στην αρχή θέλουν σεξ, μετά αγαπούν το άλλο πρόσωπο. Οι γυναίκες είναι διαφορετικές, θέλουν επικοινωνία, τρυφερότητα, κατανόηση και αν αγαπήσουν τον άνδρα, επιθυμούν και το σεξ, Αργότερα τα δύο αλληλοεπηρεάζονται και έχουν και καλή σεξουαλική ζωή και επικοινωνούν.
Ο άνδρες πολυγαμικός εκ φύσεως για να εξασφαλίσει την αθανασία του μέσω γονιδίων. Η γυναίκα θέλει πιο ολοκληρωμένη σχέση με ένα άνδρα, θέλει την επικοινωνία, την τρυφερότητα, την προσοχή του συζύγου και να φροντίζει τα παιδιά τους. Αν μια γυναίκα που δεν είναι ικανοποιούμενη με τον σύντροφο, πιο σπάνια θα πάει με άλλον.
Ο άνδρες πολυγαμικός εκ φύσεως για να εξασφαλίσει την αθανασία του μέσω γονιδίων. Η γυναίκα θέλει πιο ολοκληρωμένη σχέση με ένα άνδρα, θέλει την επικοινωνία, την τρυφερότητα, την προσοχή του συζύγου και να φροντίζει τα παιδιά τους. Αν μια γυναίκα που δεν είναι ικανοποιούμενη με τον σύντροφο, πιο σπάνια θα πάει με άλλον.
Ποιο στοιχείο είναι σημαντικότερο για την ισορροπημένη ανάπτυξη ενός παιδιού: να έχει βιώσει ο γονιός αγάπη κατά την παιδική του ηλικία ή να έχει καλή σχέση με το σύντροφό του;
Αν οι γονείς έχουν βιώσει αγάπη τότε σχεδόν βέβαιο θα επιλέξουν σωστά το σύντροφο. Αν είχαμε μια καλή μαμά θα έχουμε και μια καλή γυναίκα ή έναν καλό άντρα.
Ο βασικός ρόλος για την ανατροφή του παιδιού ανήκει στη μητέρα, ή σε εκείνο το πρόσωπο που θα αναλάβει την φροντίδα του μωρού. Μια καλή μαμά καθησυχάζει το παιδί με το βλέμμα της, το μικρό παίρνει ένα είδος θαυμασμού και αποδοχής. Χαϊδεύει το παιδί στον πρώτο χρόνο, όσο το ζητήσει, του δίνει ό,τι θέλει. Αν δεν τα πάρει τότε, τότε τα ζητάει υπερβολικά μια ζωή. Και τότε έχουμε και προβλήματα στον γάμο.
Η μητέρα πρέπει να νοιάζεται για το παιδί της σκεπτόμενη πρώτα το παιδί και όχι τον εαυτό της χωρίς να προβάλλει πάνω στο παιδί τις δικές της ελπίδες. Μια καλή μαμά, αν και η ίδια έχει πάρει αγάπη, αντιλαμβάνεται διαισθητικά πότε το παιδί θέλει κάτι,. Το παιδί καταλαβαίνει τον ήχο, το ενδιαφέρον, το βλέμμα, τον τρόπο που του μιλάει η μαμά.. Τότε γίνεται πιο ήρεμο και δεν υπάρχει ο φόβος θανάτου. Ό,τι γίνεται και σε όλα τα ζώα δηλαδή, κάνουν ένα δεσμό μέσα στις πρώτες 2-3 ώρες, ζωής, διαφορετικά το παιδί εγκαταλείπεται και το τρώνε οι θηρευτές,
Είναι απαραίτητο να φροντίζει πάντα το μωρό το ίδιο πρόσωπο με την ίδια αφή, την ίδια μυρωδιά για να αποκτήσει το παιδί μια ασφάλεια για τον κόσμο ειδάλλως μπερδεύεται. Μια ελαττωματική μητέρα είναι καλύτερη από πέντε καλές. Ο μπαμπάς χρειάζεται από το δεύτερο χρόνο και μετά. Στους πρώτους μήνες της ζωής του μωρού, πρέπει να βοηθά τη μητέρα, να τη στηρίζει και πρακτικά και ψυχολογικά. Να γίνει δηλαδή η μαμά της μαμάς. Να κάνει τις δουλειές του σπιτιού και κλπ. Επειδή όμως οι άνδρες χάνουν το ενδιαφέρον της γυναίκας τους και παράλληλα είναι αμφίβολο αν έχουν οι ίδιοι πάρει αγάπη κατά την παιδική τους ηλικία, είτε ανταγωνίζονται το βρέφος είτε κάνουν εξωσυζυγικές σχέσεις.
Αν οι γονείς έχουν βιώσει αγάπη τότε σχεδόν βέβαιο θα επιλέξουν σωστά το σύντροφο. Αν είχαμε μια καλή μαμά θα έχουμε και μια καλή γυναίκα ή έναν καλό άντρα.
Ο βασικός ρόλος για την ανατροφή του παιδιού ανήκει στη μητέρα, ή σε εκείνο το πρόσωπο που θα αναλάβει την φροντίδα του μωρού. Μια καλή μαμά καθησυχάζει το παιδί με το βλέμμα της, το μικρό παίρνει ένα είδος θαυμασμού και αποδοχής. Χαϊδεύει το παιδί στον πρώτο χρόνο, όσο το ζητήσει, του δίνει ό,τι θέλει. Αν δεν τα πάρει τότε, τότε τα ζητάει υπερβολικά μια ζωή. Και τότε έχουμε και προβλήματα στον γάμο.
Η μητέρα πρέπει να νοιάζεται για το παιδί της σκεπτόμενη πρώτα το παιδί και όχι τον εαυτό της χωρίς να προβάλλει πάνω στο παιδί τις δικές της ελπίδες. Μια καλή μαμά, αν και η ίδια έχει πάρει αγάπη, αντιλαμβάνεται διαισθητικά πότε το παιδί θέλει κάτι,. Το παιδί καταλαβαίνει τον ήχο, το ενδιαφέρον, το βλέμμα, τον τρόπο που του μιλάει η μαμά.. Τότε γίνεται πιο ήρεμο και δεν υπάρχει ο φόβος θανάτου. Ό,τι γίνεται και σε όλα τα ζώα δηλαδή, κάνουν ένα δεσμό μέσα στις πρώτες 2-3 ώρες, ζωής, διαφορετικά το παιδί εγκαταλείπεται και το τρώνε οι θηρευτές,
Είναι απαραίτητο να φροντίζει πάντα το μωρό το ίδιο πρόσωπο με την ίδια αφή, την ίδια μυρωδιά για να αποκτήσει το παιδί μια ασφάλεια για τον κόσμο ειδάλλως μπερδεύεται. Μια ελαττωματική μητέρα είναι καλύτερη από πέντε καλές. Ο μπαμπάς χρειάζεται από το δεύτερο χρόνο και μετά. Στους πρώτους μήνες της ζωής του μωρού, πρέπει να βοηθά τη μητέρα, να τη στηρίζει και πρακτικά και ψυχολογικά. Να γίνει δηλαδή η μαμά της μαμάς. Να κάνει τις δουλειές του σπιτιού και κλπ. Επειδή όμως οι άνδρες χάνουν το ενδιαφέρον της γυναίκας τους και παράλληλα είναι αμφίβολο αν έχουν οι ίδιοι πάρει αγάπη κατά την παιδική τους ηλικία, είτε ανταγωνίζονται το βρέφος είτε κάνουν εξωσυζυγικές σχέσεις.
Τα σφάλματα της ελληνίδας μάνας:
Το κύριο σφάλμα να μην μπορεί να ενδιαφέρεται πραγματικά για το παιδί της. Οι σχέσεις με τον άντρα της, τα οικονομικά δηλητηριάζουν τη σχέση. Παλιότερα επειδή η γυναίκα δεν τα πήγαινε καλά με τον άνδρα της, ως μάνα έβλεπε στο γιο τον μελλοντικό της προστάτη και σύμμαχο. Αυτός είναι ο περίφημος δεσμός της ελληνίδας με το γιό της. Αυτή η σχέση, βέβαια, δεν γινόταν για τις ανάγκες του παιδιού, αλλά για τις δικές της, πράγμα που καταλάβαινε το αγόρι αργότερα, συνειδητά ή ασυνείδητα, ότι δηλαδή όλη η φροντίδα ήταν για τις δικές της ανάγκες. Αποτέλεσμα ότι ακόμα και σήμερα και άνδρες και γυναίκες δεν έχουν επιτυχημένες σχέσεις και μάλιστα οι άνδρες δεν εμπιστεύονται τις γυναίκες. Για αυτό ευθύνεται η σχέση που ανέπτυξε η μάνα με τον γιό της. Δεν είναι τυχαίο ότι όλα τα τραγούδια μιλάνε για την προδοσία, εγκατάλειψη και εκφράζουν παράπονα. Ουσιαστικά απευθύνονται στην μάνα.
Είναι ακριβό σπορ η ψυχοθεραπεία;
Η σωστή θεραπεία απαιτεί τέσσερις με πέντε την βδομάδα για να έχει αποτέλεσμα. Απαιτεί εκπαιδευμένο ψυχαναλυτή και ανάγκη για τέσσερις με πέντε φορές την εβδομάδα προσωπικής ψυχανάλυσης. Υπάρχουν κάποια προγράμματα που στοιχίζουν ελάχιστα ή και τίποτα, αλλά χρειάζονται προσοχή. Ούτε ο ψυχολόγος μπορεί να κάνει τον ψυχοθεραπευτή και ψυχαναλυτή, είναι άκρως επικίνδυνο και άξιο καταγγελίας. Ακόμα και ο ψυχίατρος και ο ψυχαναλυτής δεν μπορεί να είναι ψυχοθεραπευτής, είναι επικίνδυνο.
Το κύριο σφάλμα να μην μπορεί να ενδιαφέρεται πραγματικά για το παιδί της. Οι σχέσεις με τον άντρα της, τα οικονομικά δηλητηριάζουν τη σχέση. Παλιότερα επειδή η γυναίκα δεν τα πήγαινε καλά με τον άνδρα της, ως μάνα έβλεπε στο γιο τον μελλοντικό της προστάτη και σύμμαχο. Αυτός είναι ο περίφημος δεσμός της ελληνίδας με το γιό της. Αυτή η σχέση, βέβαια, δεν γινόταν για τις ανάγκες του παιδιού, αλλά για τις δικές της, πράγμα που καταλάβαινε το αγόρι αργότερα, συνειδητά ή ασυνείδητα, ότι δηλαδή όλη η φροντίδα ήταν για τις δικές της ανάγκες. Αποτέλεσμα ότι ακόμα και σήμερα και άνδρες και γυναίκες δεν έχουν επιτυχημένες σχέσεις και μάλιστα οι άνδρες δεν εμπιστεύονται τις γυναίκες. Για αυτό ευθύνεται η σχέση που ανέπτυξε η μάνα με τον γιό της. Δεν είναι τυχαίο ότι όλα τα τραγούδια μιλάνε για την προδοσία, εγκατάλειψη και εκφράζουν παράπονα. Ουσιαστικά απευθύνονται στην μάνα.
Είναι ακριβό σπορ η ψυχοθεραπεία;
Η σωστή θεραπεία απαιτεί τέσσερις με πέντε την βδομάδα για να έχει αποτέλεσμα. Απαιτεί εκπαιδευμένο ψυχαναλυτή και ανάγκη για τέσσερις με πέντε φορές την εβδομάδα προσωπικής ψυχανάλυσης. Υπάρχουν κάποια προγράμματα που στοιχίζουν ελάχιστα ή και τίποτα, αλλά χρειάζονται προσοχή. Ούτε ο ψυχολόγος μπορεί να κάνει τον ψυχοθεραπευτή και ψυχαναλυτή, είναι άκρως επικίνδυνο και άξιο καταγγελίας. Ακόμα και ο ψυχίατρος και ο ψυχαναλυτής δεν μπορεί να είναι ψυχοθεραπευτής, είναι επικίνδυνο.
Η θέση σας για τα αντικαταθλιπτικά:
Είναι φάρμακα με παρενέργειες και πρέπει να τα δίνει ειδικός ψυχίατρος για να παρακολουθεί και τη δοσολογία και την εξέλιξη. Κακώς δίνονται σαν ασπιρίνες από τα φαρμακεία. Απαγορεύεται να δίνονται χωρίς ιατρική συνταγή από ψυχίατρο και αν υπάρχει παρακολούθηση. Δεν θεραπεύουν μια κατάσταση, αλλά βοηθούν να νοιώσει κάποιος καλύτερα. Όμως χρειάζονται συνταγογράφηση από ειδικό και όχι από ψυχολόγο. Επαναλαμβάνω, πρέπει να παίρνονται μόνο κάτω από την καθοδήγηση ψυχίατρου.
Πόσο επώδυνο και κουραστικό είναι το επάγγελμα του ψυχοθεραπευτή;
Προσωπικά το απολαμβάνω. Τα δύο βασικά πράγματα στη ζωή είναι η επιλογή συντρόφου και επαγγέλματος. Αν δεν απολαμβάνει κάποιος την σχέση με τη γυναίκα του και τη βαριέται, την απατά. Έτσι και με τη δουλειά, αν του εξασφαλίζει εσωτερικές ανάγκες, το αίσθημα της προσφοράς, την οικονομική αξιοπρέπεια και τον κοινωνικό θαυμασμό δεν τη βαριέται, δεν την απατά εύκολα, δεν κουράζεται. Παράλληλα παίρνει πολλά πράγματα και διορθώνονται όλα τα στερητικά σύνδρομα της παιδικής ηλικίας.
*Η ραδιοφωνική συζήτηση έγινε στις 18-3-2011 στον «Παλμό 99.5»