"Η αυθαιρεσία και τα αντισύμβολα" της Τζίνας Δαβιλά (www.protagon.gr)

http://www.protagon.gr/Default.aspx?tabid=191&returnurl=%2fDefault.aspx%3ftabid%3d57

Η αυθαιρεσία και τα αντισύμβολα

της Τζίνας Δαβιλά

 

Περιμένετε τώρα να διαβάσετε κάτι από τις γνωστές αυθαιρεσίες των τελευταίων δεκαετιών που έριξαν την Ελλάδα στον καιάδα. Όχι, φίλε μου, αρκετά ασχολήθηκες και ασχολήθηκα με δαύτους. Να άξιζαν κιόλας; Να τους βγάλω και το καπέλο και τη σκούφια μου να πετάξω από τη χαρά μου. Αλλά δεν αξίζουν και στη ζωή μου οι σπουδαίοι δάσκαλοί μου μ’έμαθαν να ασχολούμαι με ό,τι αξίζει. Τα λοιπά, έμαθα να τα πετώ στον καιάδα του μυαλού μου. Κατάλαβες τώρα γιατί γουστάρω να είμαι στον κόσμο μου;

Ανέκαθεν μου άρεσαν οι αυθαίρετοι άνθρωποι. Όχι όλοι. Μου άρεσαν εκείνοι που αυθαιρετώντας και πηγαίνοντας κόντρα στο ρεύμα του ποταμού σαν τον σολομό, τόνιζαν λεπτομέρειες σημαντικές για να με πάνε παρακάτω. Εκείνοι που αντιστέκονταν στο πρέπει της κοινωνίας, που γυάλιζε λίγο το μάτι τους, που είχαν σπιρτάδα στο βλέμμα και έσκαβαν σαν τον ποντικό για να ανοίξουν δρόμους εκεί που οι λοιποί ακολουθούσαν την πεπατημένη. Που τραβούσαν τις επιβλητικές κουρτίνες και τρύπωναν σε σκοτεινά δωμάτια με ένα σπίρτο αναμμένο για να δουν τι στην ευχή κρύβει η κουρτίνα. Που δεν κατάπιναν αμάσητες τις μπουκιές των επιτηδείων, αλλά τοποθετούνταν στην απέναντι όχθη για να δουν ως παρατηρητές τη ζωή.

Η αυθαιρεσία της Σοφίας Μαστοράκου ήταν ένα κουτί. Ένα κόκκινο κουτί που κρατούσε η γιαγιά της και περιείχε τα πράγματα που είχαν απομείνει από τον γιο της γιαγιάς της και θείο της, Μιχάλη Κουτλάκη. Η Σοφία λειτούργησε με το μυαλό του αυθαίρετου, του ανένταχτου, του σκανδαλιάρικου παιδιού. Κράτησε το κόκκινο κουτί που ήταν επιθυμία της γιαγιάς να ταφεί μαζί της και το κοίταξε με δέος. Κάτι της έλεγε ότι εκεί κρυβόταν ένα μυστικό που θα άλλαξε την ιστορία της Κάσου ίσως και της Ελλάδας. Κάτι της έλεγε ότι ήταν η εκλεγμένη να βγάλει στην επιφάνεια το πρόσωπο ενός ήρωα που θα αποτελέσει το σύγχρονο σύμβολο της Ελλάδας. Η λογική μίλησε; Όχι βέβαια, αυτή βάζει φραγμούς. Μίλησε η ψυχή της με την αντρειοσύνη που ταιριάζει στην ανιψιά του νεαρού θείου της Μιχάλη Κουτλάκη που προδόθηκε, βασανίστηκε και χάθηκε (δεν θα σας πω από ποιον γιατί η αφήγηση της Σοφίας Παπαϊωάννου είναι χειμαρρώδης και αξίζει να σας παρασύρει). Χρειάστηκαν 70 χρόνια για να σκαλιστεί το μυστικό, να γίνει έρευνα κοπιαστική από την Παπαϊωάννου, να ξεκλειδώσει τα στόματα ώστε να την εμπιστευτούν και να της μιλήσουν θαρραλέα οι αυτόπτες μάρτυρες και οι γηραιοί κάτοικοι της Κάσου, να συνεργαστούν ετερόκλητοι άνθρωποι μεταξύ τους για να βοηθήσουν την συγγραφέα να τεκμηριώσει την αλήθεια και να βγάλει στο φως τον άγνωστο ήρωα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Τον ανένταχτο και ριψοκίνδυνο νεαρό που, ενώ είχε την δυνατότητα να ζήσει μια εύκολη ζωή, επέλεξε τον δύσκολο δρόμο της προσωπικής του λύτρωσης με κόστος τη ζωή του. Αυτή είναι η Ελλάδα που θέλω να έχω: αποτελεσματική, ικανή, ουσιαστική και αξιοπρεπή. Με όραμα και ιδανικά.

Αναρωτιέμαι: ισχύει το «η Ελλάδα ποτέ δεν πεθαίνει»; Είναι σύμπτωση το ότι η Μαστοράκου αποφάσισε πριν από 3 χρόνια περίπου να μιλήσει στην Παπαϊωάννου και να έχουμε σήμερα στη διάθεσή μας το βιβλίο της δεύτερης «Κρυμμένο στο Αιγαίο»; Μήπως τώρα που τα πάντα έχουν καταρρεύσει και εμείς ακόμα κοιτούμε λοξά τον εαυτό μας στον καθρέφτη, ένα καμπανάκι χτυπά για να μας υπενθυμίσει ότι δεν έχουν όλα χαθεί; Υπάρχουν ακόμα ήρωες και όχι μόνο ηρωοποιημένοι ψευτο-αρχηγοί που μας πουλάνε φύκια για μεταξωτές κορδέλες; Μέσα μας η δύναμη μέσα μας και το ιδανικό, μέσα μας και το σύμβολο;

Ζητώ συγγνώμη, αν υπάρχει δόση συναισθηματισμού στο κείμενο που διαβάζετε. Είχα ανάγκη, όμως, να μιλήσω για ό,τι διάβασα, για ό,τι συζήτησα και ό,τι έζησα από την βιβλιοπαρουσίαση του «Κρυμμένου στο Αιγαίο» που πραγματοποιήθηκε στο  «ΔΕΝΤΡΟ». Η Σοφία Παπαϊωάννου, ως έμπειρη και προσγειωμένη δημοσιογράφος, κατάφερε να «παντρέψει» την έρευνα και το ρεπορτάζ με τη λογοτεχνία, αφαιρώντας όποιο συναισθηματισμό ενδεχομένως της μετέφερε η Μαστοράκου στο ξετύλιγμα της ιστορίας του θείου της. Το βιβλίο διαβάζεται απνευστί. Και αυτό που αφήνει είναι ο σεβασμός, η περηφάνια και η ελπίδα. Ναι, για την κουτσουρεμένη ελπίδα μιλώ που μας στραγγάλισαν. Ποιοι; Οι αντι-ήρωες της Ελλάδας του 21ου αιώνα. Αυτούς που μετά από 100 χρόνια, μια άλλη θαρραλέα ανιψιά και μια άλλη προσγειωμένη και ελεγχόμενου συναισθηματισμού δημοσιογράφος–συγγραφέας ενδεχομένως, να καταγράφουν ως  αντισύμβολα.